Friday , 17 May 2024
Friday , 17 May 2024

ਪੇਰੇਂਟਸ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ

top-news
  • 31 Oct, 2022

ਵਿਜੇ ਗਰਗ

ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ-ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਬੱਚੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ 'ਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 'ਸੋਚਣ' ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕਾਗਰਤਾ, ਉਤਸੁਕਤਾ, ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ, ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਕਨਿੰਘਮ ਅਤੇ ਸਟੈਨੋਵਿਚ ਦੁਆਰਾ 1998 ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਨੌਲਿਜ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਬੋਧਾਤਮਕ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭਰਭਾਈ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਮਝ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਹਮਦਰਦ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਟਾਈਪੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਟ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਫਾਰਮੈਟ, ਟੈਕਸਟ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਸਫੈਦ ਸਪੇਸ, ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਸਾਰੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਕਿਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਵਿਜ਼ੁਅਲਸ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਫੌਂਟ ਸਾਈਜ਼ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਵਿਜ਼ੁਅਲਸ ਵਾਲੀ ਸੰਘਣੀ ਕਾਪੀ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਮਾਪੇ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਨੰਦਦਾਇਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝਨ ਨਾ ਕਿ ਇੱਕ 'ਟਾਸਕ' ਵਜੋਂ ਲੈਣ।

ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਕ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਿਡ੍ਸ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਪੇਜ ਬਦਲਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ? ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਕਿਤਾਬ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਵੱਡੇ ਫੌਂਟ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਰੰਗੀਨ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਬੱਚੇ ਆਕਰਸ਼ਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਕਿਸੇ ਕਿਤਾਬ ਵੱਲ ਤਦੋਂ ਤੱਕ ਆਕਰਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਹ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਮਨਮੋਹਕ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜਵਾਨ ਹੋ - ਹਰ ਰੋਜ਼

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਵਧਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜੇ ਤੁਹਾਡੀ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਜਵਾਨ ਹੋ! ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਬਣਾਓ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ, ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰੁਟੀਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਆਸਾਨ, ਮਜ਼ੇਦਾਰ, ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਰੱਖੋ!

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ! ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਕੁਝ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੱਭਣ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨ, ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਚੁਣਨ ਦਿਓ - ਉਹਨਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰੋ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ

ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਲੈ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕਿਤਾਬ ਲਬਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਦਿਓ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਸੰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦਿਖਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਆਨੰਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣੋ - ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਿਆਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ

ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਨਾਵਲਾਂ ਤੱਕ, ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਿਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋ। ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਹਾਸਲ ਕਰਨਗੇ।

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੌਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ

ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਆਣੇ ਜਾਂ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਮੱਗਰੀ ਅਕਸਰ ਤੁਹਾਡੀ ਅਵਾਜ਼, ਟੈਕਸਟ ਦੀ ਲਚਕਤਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ! ਬਸ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ।

ਪੜ੍ਹਨਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋਣ ਲਈ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਲੇਖਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਹਨ।


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

0 Comments